Vier redenen waarom fake news zo overtuigend is

Er is niets nieuws aan fake news. Zo lang er nieuws is, is er verkeerde informatie, zowel opzettelijk als onbedoeld.

Een bijzonder hoogtepunt (of dieptepunt) van fake news was de periode rond het begin van de 20e eeuw, toen gele journalistiek, een in 1895 bedachte term om journalistiek te beschrijven die de verkoop van feitelijke rapportage bevorderde, de Verenigde Staten tot oorlog met Spanje aanzette.

Maar hoewel er altijd verkeerde informatie en journalistiek van slechte kwaliteit zijn geweest, lijkt het allemaal veel erger geworden te zijn in het sociale media-tijdperk. Feitelijk blijkt uit een recent onderzoek aan het Pew Research Center dat de Amerikanen fake news en informatie als een groter probleem beschouwen dan racisme, illegale immigratie en terrorisme.

Maar waarom is fake news toch zo'n groot probleem? Als zoveel mensen het erover eens zijn dat het een probleem is, waarom lezen ze het, waarom delen ze het en waarom geven ze het door? De reden is dat fake news niet alleen misleidend is wat de inhoud betreft, maar ook op de manier waarop het op onze vooroordelen en vatbaarheid inspeelt.

Het meest voorkomende middel voor het verspreiden van fake news is sociale media. Deze vorm van overdracht van persoon op persoon is niet alleen ongelooflijk snel, maar kweekt ook bijzonder veel vertrouwen.

Op sociale media zijn we grotendeels bevriend met mensen die we aardig vinden en vertrouwen. Daarom zijn we sneller geneigd om op sociale media gedeelde informatie te vertrouwen en te geloven. Eenvoudig gezegd, fake news maakt gebruik van het vertrouwen dat we in onze vrienden en familie hebben om ons te stimuleren het ook te vertrouwen en het te geloven.

In een Britste studie gaf een zesde van de deelnemers toe alles te geloven wat vrienden op sociale media delen. Hetzelfde onderzoek toonde aan dat informatie die men op Facebook ziet als meer betrouwbaar werd beschouwd dan informatie van feitelijke deskundigen.

In het kort, fake news is gebaseerd op het vertrouwen dat we in onze vrienden en familie hebben en waardoor we onze twijfels opzij zetten en het nalaten om dingen nauwkeurig onderzoeken.

De verspreiding via sociale media helpt fake news op nog een manier. Online besteden we het grootste deel van onze tijd aan interactie met mensen met wie we het eens zijn. Koppel dit aan algoritmen die je content aanbieden waar je het mee eens bent en het resultaat is een zogenaamde sociale media-bubbel.

Dit stimuleert direct de bevestigingsdrang, waardoor we sneller geneigd zijn om dingen op te zoeken en te geloven die door onze meningen en overtuigingen ondersteund worden. Kortom, mensen hebben het niet graag mis en sociale media minimaliseert het aantal keren dat ze geconfronteerd worden met lastige ideeën en informatie.

Dit houdt in dat als iemand fake news tegenkomt op sociale media, dit waarschijnlijk zijn vooroordelen versterkt en hij het niet zo goed zal controleren, als hij zou doen bij iets wat in strijd zou zijn met wat hij al geloofde. Dit maakt het waarschijnlijker dat hij het nieuws als feit zal aanvaarden en het zelfs met anderen zal delen en zo begint het proces weer opnieuw.

Naast het versterken van onze vooroordelen gebruikt fake news nog een ander vooroordeel tegen ons: Het vooroordeel ten gunste van een aangetoonde hypothese.

Dit wordt in academisch onderzoek vaak publicatiebias genoem . Het is een probleem waarbij onderzoeken die een nulresultaat hebben, wat inhoudt dat ze hun hypothese niet kunnen aantonen, vaak moeite hebben om gepubliceerd te worden. Dit is waar, ook al zijn onderzoeken met nulresultaten vaak net zo belangrijk als onderzoeken met bewezen hypotheses.

Fake news levert altijd bewijs van stellingen, zelfs als dat bewijs volledig verzonnen is. Omdat we zodanig in elkaar zitten dat we meer belangstelling hebben voor en meer investeren in dit soort resultaten, maakt dit het interessanter en aantrekkelijker.

Tot slot is veel belangrijk nieuws erg alledaags. Zaken als vergaderingen van de gemeenteraad of debatten over het belastingbeleid kunnen een grote impact op je leven hebben, maar zijn erg saai om naar te kijken of over te lezen.

Fake news is bijna altijd sensationeel. Het vertelt altijd een verhaal, en ook nog eens een verbazingwekkend verhaal. Fake news bestaat uit simpele verhalen die tot in het extreme groots zijn. In feite is een van de trucs van het nepnieuws om een relatief alledaagse gebeurtenis te nemen en deze sensationeler te maken met overdreven taalgebruik en verkeerde informatie.

De populairste onderwerpen voor fake news zijn vaak zaken die schokken en beledigend zijn omdat ze een emotionele reactie uitlokken en ons stimuleren de juistheid van de informatie niet te controleren, maar deze te delen en door te geven.

Fake news wil niet dat dat je denkt en een eenvoudig maar sensationeel verhaal zorgt ervoor dat niemand er te veel over nadenkt.

Al met al heeft fake news geen geheime formule die ervoor zorgt dat het snel gedeeld en verspreid wordt. Het vertrouwt gewoon op de vooroordelen die in ons allen zitten. Combineer dat met het feit dat lezers vaak snel moeten beslissen over wat wel en wat niet te geloven en het is verbazend gemakkelijk om een interessante leugen zich als een lopend vuurtje te laten verspreiden.

De enige verdediging tegen fake news is waakzaamheid. Het nemen van de tijd om bronnen te controleren voordat je het deelt en het leren hoe je fake news kunt spotten zijn twee belangrijke stappen. Ook Newsguard kan helpen bij het aantonen van legitieme bronnen, wat veel giswerk uit het proces haalt.

Helaas wint de waarheid het niet altijd van de vooroordelen die door nepnieuws worden uitgebuit. Het kan de feiten niet schelen hoe onze hersenen werken en daarom kost het ze vaak moeite om gehoord te worden.

Zoals Jonathan Swift in 1710 al schreef: " De leugen vliegt en de waarheid strompelt er achteraan." Dit is nergens meer het geval dan online.